Steenherstel vormt een essentieel onderdeel van monumentenzorg, waarbij de restauratie en conservering van historische stenenstructuren centraal staan. Een zorgvuldige afweging van welke techniek er moet toegepast worden, om ervoor te zorgen dat het herstelde monument zijn oorspronkelijke grandeur behoudt, is vereist.
De poriestructuur van mineraal bouwmateriaal zet na enige tijd uit waardoor de structuur verzwakt. Om deze te herstellen wordt er aan consolidatie gedaan waarbij het de bedoeling is om de structuur van de verzwakte stenen te verstevigen. Steenverstevigers, ook wel steenverharders genoemd, fungeren als extra bindmiddelen. Ze worden ook gebruikt om natuursteen te behandelen die beschadigd zijn door vorstschade, zoutkristallisatie, zure regen, en andere invloeden.
Er bestaan diverse soorten steenverstevigers, waarvan de meeste gebaseerd zijn op kiezelzuuresters. Deze vloeistof scheidt bij een reactie met water een verstevigende kiezelzuurgel af.
Bij zeer dichte ondergronden, zoals graniet, wordt vrijwel geen verstevigingsmiddel opgenomen, waardoor het niet zinvol is om deze met steenverstevigers te behandelen. Ook in gevallen waar ondergronden scheuren vertonen of er sprake is van gelaagdheid, is het raadzaam om reconstructieve methoden toe te passen in plaats van steenverstevigers.
Bij een reconstructie worden beschadigde of ontbrekende elementen hersteld aan de hand van restauratiemortelsystemen. Deze systemen bieden het voordeel van uitstekende aanpassingsvermogens aan diverse fysisch-mechanische eigenschappen. Het is daarom cruciaal om de samenstelling van de oorspronkelijke mortel te onderzoeken, aangezien minerale bouwmaterialen aanzienlijk kunnen variëren in samenhang, uiterlijk, kleur, porositeit, korrelgrootte, enzovoort. Bij het kiezen van een geschikte mortel is het noodzakelijk om te streven naar maximale compatibiliteit met de originele bouwmaterialen. Het bindmiddel in de mortels bestaat doorgaans uit diverse grondstoffen, waaronder verschillende soorten kalk en cement.
Kalkmortel heeft vergelijkbare eigenschappen als de oorspronkelijke mortel die in historische constructies werd gebruikt. Kalkmortel staat bekend om zijn ademend vermogen, wat belangrijk is voor het behoud van de stenen.
Kalkcementmortel is door de toevoeging van cement aan de kalk mechanisch sterker en hardt sneller uit dan pure kalk. Het is wel minder ademend en flexibel dan kalkmortel.
Cementmortel wordt gebruikt voor het herstellen van ‘harde’ bakstenen structuren. Het biedt een sterke hechting en is bestand tegen weersinvloeden. Deze mortel mag niet gebruikt worden bij ‘zacht’ metselwerk en baksteen of natuursteen die vochtgevoelig zijn omdat de mortel te dicht is.
Er zijn verschillende soorten toepassingsmethoden voor deze restauratiemortelsystemen, afhankelijk van de aard van de restauratie en de specifieke vereisten van het project.
Pleisterapplicatie omvat het handmatig aanbrengen van de mortel als pleister. Vaak wordt dit gedaan met behulp van een troffel of spaan. Aan de hand van deze applicatie heeft de vakman veel meer controle over de textuur en het uiterlijk van het herstelde oppervlak.
Gietapplicatie betreft het gieten van het kalkcementmengsel in vloeibare vorm over het beschadigde gebied. Deze methode is geschikt voor het vullen van holtes en het herstellen van grote oppervlakken.
Wanneer er sprake is van ernstige scheurvorming zal de stabiliteit van de gevel in gevaar komen. Om deze storing te herstellen, worden spiraalankers gebruikt. Deze roestvrije ankers, die een spiraalvormige vorm hebben, worden diep in de ondergrond geboord en fungeren als ankerpunten die de horizontale krachten opvangen die anders de fundering kunnen destabiliseren. Ze zijn makkelijk en snel verwerkbaar en bijna onzichtbaar na verwerking. Ze kunnen ook gebruikt worden voor lateiherstel, renovatie van spouwankers en verankering van bouwelementen.
Bij het selecteren van materialen voor steenherstel is het essentieel om rekening te houden met de historische context, de specifieke kenmerken van de gebruikte stenen, en de gewenste duurzaamheid en esthetiek van de restauratie. Contacteer ons vrijblijvend voor een zorgvuldige analyse en advies voor uw steenherstelproject.
De Olifant BV
Herentalsebaan 406
2160 Wommelgem
